Күнтізбе

Б. з. б. VII – VI ғасырлар Қазақ жерінде тайпалық одақтардың құрылуы.

Б. з. б. IX – VІ ғғ. — сақ тайпалары мәдениетінің ерте кезеңі.

Б. з. б. VIII – VII ғғ. — көшпелілердің Ишпакайдың, одан соң оның ұлы Партутдың басшылығымен Ассирия, Египет елдеріне жорығы.

Б. з. б. VII – V ғғ. — Орталық Азия сақтары мәдениетінің гүлденуі

Б. з. б. V ғ. — «Есік» қорғаны

Б. з. б. VII – I ғғ. — Орталық Қазақстан далаларындағы «Тасмола» мәдениеті

Б. з. б. 530 жыл – Ахеменидтік патша Кирдің сақтарға қарсы жорығы. Кирді Сыр бойында Томиристің өлтіруі.

Б. з. б. 519 -518 жж. — Ахеменид әулетінен шыққан қолбасшы I Дарий патша сақтар еліне жорыққа шықты.

Б. з. б. 500 жыл – Хаоварга сақтар және дахалар грек- парсы соғыстарына парсылар жағында қатысты.

Б. з. б. 340 жыл – Филипп патша Сақ басшысы Атеймен соғысып, 20 мыңға жуық жылқыны қолға түсірді.

Б. з. б. 330 – 327 жж. — Александр Македонский Дарийді жеңіп, Сырдарияға дейін жетті және көшпелілерден жеңіліске ұшырады.

Б. з. б. 325 жыл – Массагеттердің ауыр атты әскері Македонскийдің Индияға жорығына қатысты.

Б. з. б. 238 жыл – Аршакидтер (даялар) Иранда жаңа империя – Парфян патшалығын құрды.

Б. з. б. IV ғғ. – б. з. III ғ. — Ғұндардың тайпалық бірлестігі

Б. з. б.XIII- III ғғ. — Ғұндар тарихының аңызға айналған кезеңі.

Б. з. б. 205 – 202 жж. — Орта Азиялық көшпелі тайпаларды біріктіру үшін Мөденің күресі.

Б. з б. 200 жыл – Қытай императоры Гао-Дидің ғұндар еліне жорығы және оның Байтен тауларында жеңіліске ұшырауы.

Б. з б.190–176 жж. — б. з б. 165 жылы Мөденің мұрагері Лаошань шаньюй юечжилер қолбасшысымен қоса өлтірілді, аман қалғандары Орталық Азияға көшіп, Кушан патшалығын құрды.

Б. з б. 188 жыл – Хуннулар (ғұндар) мен Қытай арасындағы соғыс Қытай әскерлерінің жеңілуімен аяқталды.

Б. з б.133 жыл – Ғұн – Қытай соғыстарының жаңа кезеңі

Б. з б.90 жыл – 70 мыңдық Қытай армиясы Янжинь қаласының жанында жеңілді.

Б. з б. 71 жыл – Көшпелі халықтар – динлиндер, үйсіндер, ухуаньдар ғұндардың үстемдігіне қарсы шықты.

Б. з б. 48 жыл – Империяның оңтүстікке және солтүстікке бөлінуі.

Б. з б.I ғ. — ғұндардың Батысқа қарай жылжи бастауы.

Б. з-дың.367 – 566 жж. — ақ ғұндар империясының өмір сүру уақыты

Б. з-дың 375- 376 жж. — ғұндар гот тайпаларын жеңіп, Рим империясының шекараларына қарай жылжыды.

Б. з-дың 375–469 жж. — Батыс ғұн империясының өмір сүрген уақыты.

Б. з-дың 437 жылы — ғұндар Батыс Еуропа аумағына жорықтар жасады.

Б. з-дың 453 жылы — Аттиланың (Еділ) қайтыс болуы

Б. з б. III-II ғғ. — б. з. V ғ. — Үйсін мен Қаңлы бірлестіктері

Б. з б. 177 жыл – Үйсіндер өз мемлекетін құрды.